cymbały

Klasyfikacja: 3 Chordofony / 31 Chordofony proste lub cytry / 314 Cytry płytowe / 314.1 Rzeczywiste cytry płytowe / 314.12 Z rezonatorem / 314.122 Z rezonatorem skrzynkowym (cytra skrzynkowa) / 314.122-4 Rzeczywiste cytry płytowe z rezonatorem skrzynkowym (cytra skrzynkowa) pobudzane przez uderzanie młoteczkami lub innymi przyrządami
Wykonawca: Rydzik Walenty
Rok wykonania: okres międzywojenny
Miejscowość: Grodzisko
Region: Podkarpacie
Kraj: Polska
Własność: Muzeum Etnograficzne im. Franciszka Kotuli w Rzeszowie
Numer inwentarzowy: MRE 8090
Opis obiektu: korpus instrumentu w kształcie trapezoidalnym o profilowanych bokach; w pudle rezonansowym na wierzchniej płycie znajdują się cztery okrągłe otwory rezonansowe; na górnej płycie przebiegają 22 pasma strun po 5 strun w paśmie, rozpięte między metalowymi zaczepami a kołkami (umożliwiającymi strojenie), wsparte na drewnianych podstawkach, z przymocowanymi od góry metalowymi prętami; struny melodyczne przebiegają naprzemiennie z basowymi; melodyczne podzielone są podstawkami w stosunku 2:3, w związku z czym ich lewe odcinki brzmią o kwintę wyżej od prawych; struny basowe są niepodzielone; po obu stronach cymbałów, na listwach bocznych, przymocowane są metalowe elementy, wzmocnione blachą, przeznaczone do zaczepiania paska (służącego do trzymania instrumentu podczas grania i przenoszenia); do gry służą dwie drewniane palcatki
Elementy dekoracyjne: korpus zabarwiony na brązowo; otwory rezonansowe wypełnione drewnianymi płytkami z koncentrycznie, nieregularnie rozmieszczonymi okrągłymi otworkami
Wymiary: 800 x 1140 x 510 x 90 mm; palcatki 240 mm
Materiały: drewno, metal
Skala dźwiękowa, strój: zmienny, na ogół najniższy dźwięk G – d, rozpiętość od dwóch, czasem niepełnych, oktaw do nieco ponad czterech
Praktyka wykonawcza: niegdyś instrument muzyków żydowskich i cygańskich, później muzykantów ludowych; grano na nim solowo lub w kapelach, zwłaszcza na Wileńszczyźnie oraz Rzeszowszczyźnie i Podkarpaciu, gdzie po II wojnie światowej stały się muzycznym wyróżnikiem regionu; cymbały ze wschodniej Małopolski są na ogół większe, głośniej brzmiące niż z Wileńszczyzny
Autor karty: Jolanta Pękacz / Zbigniew J. Przerembski


<< Powrót