skrzypce przewiązane

fot. Waldemar Kielichowski © Instytut Muzyki i Tańca, Warszawa


Martyna Żurek, skrzypce przewiązane, Tomasz Kiciński, dudy; nagr. Wszystkie Mazurki Świata, Warszawa 2014; IMIT


Wielkopolska kapela dudziarska; nagr. Wszystkie Mazurki Świata, Warszawa 2014; IMIT
Klasyfikacja: 3 Chordofony / 32 Chordofony złożone / 321 Lutnie / 321.3 Lutnie drzewcowe / 321.32 Lutnie szyjkowe / 321.322 Skrzynkowe lutnie szyjkowe lub gitary szyjkowe / 321.322-71 Skrzynkowe lutnie szyjkowe lub gitary szyjkowe pobudzane smyczkiem
Wykonawca: Nieznany
Rok wykonania: XX w.
Miejscowość: Górka Duchowna (koło Leszna)
Region: Wielkopolska
Kraj: Polska
Własność: Muzeum Instrumentów Muzycznych w Poznaniu oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu
Numer inwentarzowy: MNP I 394
Opis obiektu: instrument wzorowany na skrzypcach klasycznych
Wymiary: 596 x 199 x 27 mm
Materiały: drewno (modrzew, grab), metal, sznurek
Skala dźwiękowa, strój: kwintowy
Praktyka wykonawcza: w celu dostrojenia się do wysokiego stroju dud skrzypek podwyższa strój skrzypiec przez przewiązanie szyjki i zastosowanie dodatkowego progu (np. z kości kurzej); skrzypce stają się lepiej słyszalne, ich dźwięk upodabnia się do dźwięku mazanek. Kierski (1861): „Począwszy od zwożenia gości aż do piérwszéj wieczerzy, skrzypek używa maleńkich skrzypków bardzo piskliwych, zwanych mazanki, a w braku ich przewiązuje szyjkę zwyczajnych skrzypiec prawie na środku, przez co wydają głos piskliwy, podobny do mazanek [towarzyszy mu muzykant grający na koźle ślubnym / czarnym]. Dopóki mazanki grają, winien młody pan swoją wódką i piwem gości częstować, oraz wszelkie zrządzone szkody sam ponosić. Od czasu zaś gdy skrzypce grać zaczną [którym towarzyszy kozioł weselny / biały], wszystkie koszta na wódkę, piwo i inne nieprzewidziane wydatki lub szkody, goście weselni ponosić winni. Do kolacyi zachowują goście ubiór świąteczny, który mieli w kościele; odtąd zrzucają sukmany, biorą sukienne kabaty, z granatowego sukna i zabawa trwa do rana.”
Autor karty: Janusz Jaskulski / Zbigniew J. Przerembski



Wiwat - taniec weselny; Oberek; Szczepan Sadowski (ur. 1906), dudy, Feliks Chudy (ur. 1918), skrzypce przewiązane; nagr. Poznań 1975; Muzyka Źródeł


<< Powrót