cymbały

Klasyfikacja: 3 Chordofony / 31 Chordofony proste lub cytry / 314 Cytry płytowe / 314.1 Rzeczywiste cytry płytowe / 314.12 Z rezonatorem / 314.122 Z rezonatorem skrzynkowym (cytra skrzynkowa) / 314.122-4 Rzeczywiste cytry płytowe z rezonatorem skrzynkowym (cytra skrzynkowa) pobudzane przez uderzanie młoteczkami lub innymi przyrządami
Wykonawca: Nieznany
Rok wykonania: pocz. XX w.
Miejscowość: okolice Hyżnego
Region: Podkarpacie
Kraj: Polska
Własność: Muzeum Etnograficzne im. Franciszka Kotuli w Rzeszowie
Numer inwentarzowy: MRE 8146
Opis obiektu: korpus instrumentu o kształcie trapezoidalnym, boki nieprofilowane; poszczególne elementy są połączone za pomocą gwoździ i częściowo na wpust; cztery otwory rezonansowe; struny rozpięte między metalowymi zaczepami a kołkami (umożliwiającymi strojenie); 22 pasma strun, po 5 w każdym paśmie, wspierają się na dwóch podstawkach z metalowymi prętami u góry (prawy z podstawków krótszy, podtrzymuje tylko 5 pasm strun); tylko najniższe struny melodyczne przebiegają naprzemiennie z basowymi; melodyczne podzielone są podstawkami w stosunku 2:3, w związku z czym ich lewe odcinki brzmią o kwintę wyżej od prawych; struny basowe są niepodzielone; zaczepy na struny przykryte są drewnianą osłoną; po obu stronach instrumentu znajdują się metalowe uchwyty do mocowania paska służącego trzymaniu cymbałów na szyi podczas gry w pozycji stojącej; do dolnej płyty przymocowane są, za pomocą śrub, nóżki o długości 500 mm
Elementy dekoracyjne: górna płyta i częściowo boki pokryte ciemnożółtą farbą olejną; cztery otwory rezonansowe wypełnione drewnianymi płytkami z dziurkami w kształcie dwóch współśrodkowych okręgów z większym otworem w środku
Wymiary: 945 x 725 x 405 x 84 mm
Materiały: drewno, metal
Skala dźwiękowa, strój: zmienny, na ogół najniższy dźwięk G – d, rozpiętość od dwóch, czasem niepełnych, oktaw do nieco ponad czterech
Praktyka wykonawcza: niegdyś instrument muzyków żydowskich i cygańskich, później muzykantów ludowych; grano na nim solowo lub w kapelach, zwłaszcza na Wileńszczyźnie oraz Rzeszowszczyźnie i Podkarpaciu, gdzie po II wojnie światowej stały się muzycznym wyróżnikiem regionu; cymbały ze wschodniej Małopolski są na ogół większe, głośniej brzmiące niż z Wileńszczyzny
Autor karty: Jolanta Pękacz / Zbigniew J. Przerembski


<< Powrót